Cấp cứu ngừng tuần hoàn hô hấp
Bài giảng cấp cho cứu hoàn thành tuần trả cơ bản
GIỚI THIỆU
Ngừng tuần trả là tinh thần tim kết thúc cung cung cấp máu mang lại cơ thể, nhất là các cơ quan đặc biệt như não, tuần trả vành, phổi... Gồm 3 trạng thái cơ bạn dạng là: vô vai trung phong thu, rung thất với phân ly điện cơ.
Bạn đang xem: Cấp cứu ngừng tuần hoàn hô hấp
Một số thuật ngữ khác call tên cấp cho cứu trạng thái xong tuần trả như: cấp cho cứu kết thúc tim phổi, hồi phục chết lâm sàng, phục sinh tim-phổi, hồi phục tim-phổinão...
Ngừng tuần hoàn rất có thể xảy ra đột ngột trên một trái tim trọn vẹn khoẻ mạnh trong các tai nạn vì điện giật, đuối nước, sốc phản bội vệ, đa chấn thương... Hoàn toàn có thể là hậu quả sau cùng của một bệnh án mạn tính quá trình cuối như ung thư, xơ gan, suy tim, suy thận...
Mục đích của cấp cứu: Trong đk nhanh nhất hoàn toàn có thể cần cung cấp được máu cùng với oxy đến mang đến tế bào não, nhất là trong khoảng 5 phút đầu kể từ lúc dứt tim. Vày vậy, cung cấp cứu kết thúc tim - phổi cần triển khai tại chỗ, khẩn trương bền chí và đúng kỹ thuật.
Hậu trái sinh lý bệnh tình của thiếu huyết não
Tế bào não là tế bào quan trọng đặc biệt nhất trong cơ thể, khi đã tổn thương thì không có tái tạo thành và bù đắp như những tế bào khác. Trong điều kiện thông thường khả năng chịu đựng thiếu oxy của não tối đa là 5 phút. Khoảng thời gian này còn gọi là giai đoạn chết lâm sàng và bài toán cấp cứu vãn nhằm cung ứng lại máu với oxy cho não buộc phải được thực hiện trong giai đoạn này mới có thể cứu sinh sống được dịch nhân. Quá thời hạn này, các tế bào óc bị tổn thương ko còn khả năng hồi phục và người bệnh chuyển sang tiến độ chết sinh đồ hay bị tiêu diệt não. Trong một vài trường hợp quánh biệt, năng lực chịu đựng thiếu oxy não có thể kéo dài ra hơn nữa như: hoàn thành tim trong đk hạ thân nhiệt độ (mổ cùng với tuần hoàn ngoài khung hình - hạ thân nhiệt, hoàn thành tim kế bên trời băng tuyết, chết trôi trong nước lạnh...), xong tim mà lại trước đó bao gồm sử dụng những thuốc làm giảm tiêu thụ oxy não như barbituric, con trẻ sơ sinh...
TRIỆU CHỨNG VÀ XÁC ĐỊNH NGƯỜI BỆNH NGỪNG TUẦN HOÀN
Dựa vào 3 triệu bệnh cơ bạn dạng sau:
Mất ý thức bỗng nhiên ngột: được xác định khi người mắc bệnh gọi hỏi không có đáp ứng nhu cầu trả lời, không tồn tại phản xạ thức tỉnh.
Ngừng thở hoặc thở ngáp: xác định khi lồng ngực với bụng căn bệnh nhân trọn vẹn không bao gồm cử đụng thở.
Mất mạch cảnh: Động mạch cảnh không tồn tại (cần bắt mạch cảnh cả hai bên)
Ngoài ra căn bệnh nhân còn tồn tại các triệu triệu chứng khác như: domain authority nhợt nhạt hoặc tím tái, giãn đồng tử với mất phản xạ đồng tử với ánh sáng, nếu dịch nhân đang được phẫu thuật đang thấy ngày tiết ở lốt mổ tím đen và dứt chảy.
Nếu người mắc bệnh đang thở máy, mê mẩn thì thấy monitoring tim báo động ngừng tim, SpO2 giảm bỗng nhiên ngột.
NGUYÊN TẮC thông thường KHI XỬ TRÍ CẤP CỨU NẠN NHÂN BỊ NGỪNG TIM, NGỪNG THỞ
Nhanh chóng đưa nạn nhân thoát khỏi nơi bị nạn.
Đặt nàn nhân nằm trên nền cứng, bằng phẳng, nhoáng khí.
Nới rộng xống áo và các dây nai nịt như: thắt lưng, caravat, áo lót (đối với nữ).
Làm thông đường hô hấp bằng cách:
Đặt cổ nàn nhân ngửa về tối đa.
Lau sạch đất, cát quanh mũi, miệng.
Mở miệng: móc, hút không bẩn đất, cát, đờm dãi...
Tiến hành phục hồi tim phổi được tiến hành càng nhanh chóng càng tốt xong xuôi phải bền chí và làm liên tục.
Trong quá trình tiến hành phục sinh tim phổi yêu cầu theo dõi và review được tiến triển của nạn nhân:
Tiến triển tốt: hô hấp phục hồi, da đầu chi, môi nàn nhân hồng dần, tim đập trở lại. Liên tiếp sơ cứu cho đến lúc nạn nhân thở phần lớn và sâu.
Tiến triển xấu: Hô hấp với tuần trả không phục hồi, domain authority xanh nhợt, đồng tử giãn sau nửa tiếng không cứu giúp nữa.
CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN CƠ BẢN
Khi vạc hiện người mắc bệnh bị hoàn thành tuần hoàn thì phải thực hiện cấp cứu giúp ngay. Có rất nhiều các giải đáp về cấp cho cứu dứt tuần hoàn cho những người bệnh như: hướng dẫn thực hành thực tế 55 kỹ thuật điều chăm sóc cơ bạn dạng tập 2 của bộ Y tế (2010), Tài liệu huấn luyện cấp cứu vớt cơ bạn dạng (2014) của cục Y tế, hiệp hội cộng đồng Tim mạch Hoa Kỳ-AHA (2010). Vào tài liệu nhắc đến cấp cứu ngừng tuần hoàn cơ bạn dạng theo khuyến nghị của AHA với trình tự cấp cho cứu CABD (ép tim ngoài ngực, giải phóng con đường thở, thổi ngạt, thuốc và sốc điện).
Ép tim không tính ngực (Chest compressions)Ép tim kế bên lồng ngực là 1 trong những thủ thuật sử dụng lực mạnh mẽ ép uyển chuyển lên 1/3 dưới xương ức, khi xay làm biến đổi thể tích trong buồng tim kích say mê để tim đập lại, vòng tuần hoàn được phục hồi.
Giải phóng mặt đường thở (Airway)Là làm cho sạch những dị thiết bị trong đường thở của bạn bệnh giúp đường thở thông thoáng đảm bảo cho việc hỗ trợ hô hấp hiệu quả. Fan bệnh được đặt nằm ngửa bên trên nền cứng, đầu cùng cổ ở bốn thế ưỡn về tối đa, mặt trở lại một bên. Sỡ dĩ yêu cầu làm do đó vì khi ngừng tim, những trương lực cơ mất đi khiến cho xương hàm dưới và cội lưỡi rơi xuống chẹn tủ đường thở của nàn nhân ngăn trở động tác thở nhân tạo. Tín đồ cấp cứu sử dụng tay mở miệng bạn bệnh ra, dùng các ngón tay móc sạch sẽ đờm dãi cùng dị trang bị nếu như có thể lấy được. Với những dị thứ ở sâu và cực nhọc lấy, không nên cố đem dị vật bởi vì làm mất thời hạn và rất có thể đẩy vật khó định hình vào sâu thêm hoặc tạo tắc trọn vẹn đường thở. Hoàn toàn có thể áp dụng nghiệm pháp Heimlich để gia công bật các dị vật mặt đường thở ra ngoài.
Thổi ngạt (Breathing: hô hấp nhân tạo hay thổi ngạt)Thổi ngạt là phương pháp cấp cứu giúp nạn nhân xong hô hấp bất ngờ do các nguyên nhân không giống nhau gây nên. Thổi ngạt là chuyên môn được tiến hành bằng cách người cứu vãn nạn nhân thổi trực tiếp khá thở của chính mình qua miệng người gặp nạn hoặc bóp bóng. Bóp bóng là phương pháp thường sử dụng nhất để giúp thở áp lực dương đối với các toán cấp cho cứu trong và ngoài bệnh viện. Quả bóng được dùng thường rất có thể tích 1600 mL, đủ để triển khai phổi giãn nở. Phương thức này chỉ đích thực có kết quả khi gồm 2 bạn cứu có tay nghề cùng làm.
Thuốc với sốc điện (Defibrillation)Thuốc đầu tay sử dụng trong cấp cứu dứt tuần trả là adrenalin - đóng góp ống 1mg/1ml, thuốc kích phù hợp thụ thể adrenergic trên hệ thần kinh tự động của tim (đặc biệt là nút xoang) tạo nên tim đập lại. Liều sử dụng là 1mg cho 1 lần tiêm (adrenalin buộc phải pha trong 20 ml ngày tiết thanh mặn 0,9% và tiêm nhanh vào TM), đề cập lại 5 phút một lần ví như như tim chưa đập lại, rất có thể tăng liều lên 3 mg cho 1 lần tiêm giả dụ như cần sử dụng liều 1mg không tồn tại hiệu quả.
Đường tiêm adrenalin: rất tốt là tiêm TM trung tâm, nếu tiêm TM nước ngoài vi nên chọn TM cảnh ngoài, TM đầu hoặc TM nền cánh tay, hoặc tiêm vào dây truyền (cần nâng cao chi và cho dịch truyền chảy cấp tốc với mục đích khiến cho thuốc về tuần hoàn trung tâm nhanh hơn. Không thực hiện TM ở bỏ ra dưới vì ít hiệu quả.
Có thể tiêm thuốc vào khí cai quản NB, khi chưa tiêm được thuốc vào TM, Liều dùng cao hơn nữa (5mg adrenalin trộn trong 5ml máu thanh mặn 0,9%), tiêm vào khe sụn giápnhẫn, sau khi rút kim ra, NB đề xuất được thông khí với ép tim ngay.
Đường tiêm sau cuối là tiêm dung dịch vào phòng tim (khi các đường tiêm trên không triển khai được hoặc không tồn tại hiệu quả): chọn kim tiêm lâu năm 7 - 10 cm, đường kính cỡ 18 - 20G để ngăn cản tổn thương cơ tim. Vị trí tiêm là khoang liên sườn 4 - 5 gần cạnh cạnh xương ức mặt trái, giáp bờ bên trên xương sườn dưới. Hướng kim là từ bên dưới lên trên, từ ngoại trừ vào trong, từ trước ra sau, vừa chọc vừa hút nhẹ bơm tiêm cho đến khi máu trào vào bơm tiêm một giải pháp dễ dàng minh chứng mũi kim đã phía trong buồng tim thì bơm nhanh thuốc vào. Sau khoản thời gian rút kim ra NB rất cần được ép tim và thông khí ngay.
Phá rung bởi sốc năng lượng điện
Rung thất là tình trạng các thớ cơ tim rung lên một bí quyết hỗn loạn, ko còn kỹ năng tống huyết đi nuôi khung người (được coi là dứt tuần hoàn). Phá rung bằng sốc điện là dùng loại điện gồm hiệu điện cầm cố thấp nhưng tất cả cường độ lớn phóng qua trục của tim, nhằm mục đích xoá sạch những ổ phát xung hỗn loạn, phục sinh lại tính tự động hóa bình thường của hệ thần gớm tim. Sốc điện cấp cho cứu phá rung thất đã có kết quả nhất nếu thực hiện trong vòng 5 phút đầu sau khoản thời gian chẩn đoán chấm dứt tuần hoàn.
Tiến hành phá rung bằng sốc điện.
Kiểm tra trên monitor nhằm ghi nhấn sự đồng bộ sóng R trên ECG. Lựa chọn đạo trình bao gồm biên độ sóng R to nhất.
Kích thước điện cực (Paddle): khôn cùng quan trọng, tác động đến trở phòng lồng ngực cùng cường độ xung năng lượng điện qua tim.
Người lớn: 8-10 cm đường kính
Trẻ em: 5cm đường kính.
Gel bôi năng lượng điện cực: Điện cực đề xuất được phủ gel dẫn điện khá đầy đủ để né gây bỏng da. Ko được sử dụng cồn cầm cho gel. Phải bảo quản điện rất sạch sẽ, tránh gỉ sét, lau chùi và vệ sinh sạch gel sau thời điểm sử dụng. Không được thoa gel vào vùng domain authority giữa 2 vị trí đặt điện cực.
Vị trí đặt điện cực: quyết định đường đi của xung năng lượng điện qua lồng ngực. Buộc phải đặt làm thế nào cho phần cơ tim nằm trên tuyến đường đi này là to nhất. Vị trí đặt điện rất sai là vì sao phổ biến đổi nhất của phá rung thất bại. Bao gồm 2 giải pháp đặt năng lượng điện cực:
Trước- bên hay đáy- mỏm (Antero- lateral placement)
Điện cực trước đặt ở đáy tim, ngay bờ trái xương ức chổ khớp nối cán xương ức.
Điện rất bên đặt tại mỏm tim, buộc phải lệch về phía con đường nách giữa.
Trước - sau (atenro-posterior placement)
Điện rất trước cũng đặt tại đáy tim như trên.
Điện rất sau đặt tại mõm xƣơng vai trái (người căn bệnh nằm bên trên điện rất sau là điện cực quan trọng dán vào vùng mồi nhử vai, áp dụng nhiều trong phẫu thuật).
Vị trí trước-sau góp giảm 1/2 năng lượng điện phải sử dụng.
Vị trí trước - bên dễ ợt hơn trong sốc năng lượng điện khẩn cấp.
Bấm nút phóng xung điện:
Phải nhấp vào điện cực lực đủ táo bạo (có đèn báo) mới triển khai bấm nút.
Chỉ được bấm nút khi đảm bảo an toàn không còn người nào tiếp xúc với người bệnh hoặc với giường.
Trong trường phù hợp sốc đồng bộ, sau thời điểm bấm nút yêu cầu chờ cho tới khi người bệnh lag mạnh fan (Tức khi máy sẽ phát xung điện) bắt đầu được buông tay.
Xem thêm: Túi Xách Da Nam Tphcm Được Yêu Thích Nhất, Túi Xách Nam Công Sở
Mức tích điện điện:
Có hai loại máy sốc điện hiện đang được sử dụng trong căn bệnh viện:
Loại máy thực hiện sóng một pha (monophasic defibrilation waveform)
Loại máy thực hiện sóng hai pha (biphasic defibrilation waveform)
Năng lương đánh sốc của máy loại nhị pha chỉ sử dụng bằng 75% của một số loại máy sốc một pha. Vi dụ năng lượng đánh sốc cho 1 trường hòa hợp rung thất khi sử dụng máy sốc điện một trộn là 200 Joules thì ở thiết bị sốc năng lượng điện hai pha chỉ việc dùng 150 Joules.
Hình 1. Minh họa dòng điện trong trang bị sốc điện một pha cùng hai pha
Dấu hiệu của cung cấp cứu hoàn thành tim-phổi cơ bạn dạng có hiệu quảBiểu hiện tại lâm sàng tốt nhất là có những dấu hiệu của sự việc sống ở tín đồ bệnh như: thở lại, tim đập lại, người bệnh tỉnh trở lại.
Trong trường đúng theo chỉ bao gồm dấu hiệu: niêm mạc môi nóng và hồng trở lại, đồng tử co hẹp (chưa có dấu hiệu tổn yêu quý nặng nại ở tổ chức triển khai não), là thời gian thiếu oxy não chưa lâu và còn tài năng hồi phục; yêu cầu kiên trì cấp cho cứu, đồng thời gọi các đội cấp cứu y tế hoặc vừa cấp cứu vừa vận chuyển người mắc bệnh đến một bệnh viện gần nhất.
QUY TRÌNH THỰC HÀNH CẤP CỨU BAN ĐẦU NGỪNG TUẦN HOÀN
TT | Các bước thực hành | Lý do |
1 | Ngay lập tức hô khổng lồ gọi bạn tới cấp cứu khi gặp nạn nhân xong tuần hoàn: hotline mọi người tới cấp cứu hoặc/và gọi 115 (nếu ở ngoài cơ sở y tế). | Thông báo nhằm mọi fan tới phối hợp |
2 | Bắt đầu cấp cho cứu: cấp cứu ngay lập tức lập tức khi không bắt được mạch cảnh, nạn nhân ko thở hay thở ngáp cá. | Cấp cứu sớm là đặc trưng quan trọng, tốt nhất trong vòng 3-5 phút đầu |
3 | Nhanh chóng đưa tín đồ bệnh thoát khỏi vùng nguy hiểm. |
|
4 | Tư thế: để nạn nhân nằm ngửa lưng trên nền cứng (mặt đất, ván cứng, cáng cứng). | Đảm bảo kết quả khi nghiền tim kế bên lồng ngực. |
5* | Ép tim xung quanh lồng ngực: (C - Chest compressions) Vị trí xay tim là 1/3 - 50% dưới của xương ức. Hai tay người cứu hộ cứu nạn đặt lồng lên nhau, đặt gốc bàn tay bên dưới vào địa chỉ ép tim, khuỷu tay để thẳng, ấn vuông góc có tác dụng lồng ngực nàn nhân nhún nhường xuống 4 - 5 cm (5-6 centimet ở người lớn theo lời khuyên 2015), kế tiếp nâng tay để cho ngực nàn nhân quay lại vị trí ban đầu. Tần số: 30 lần nghiền tim/2 lần thổi ngạt; tần số xay tim 100-120 lần/phút (người lớn), TE phụ thuộc vào tuổi, tần số tăng dần) - khuyến nghị 2015. Ép tim bắt buộc được tiến hành tiếp tục tới khi có nhân viên y tế hoặc có máy sốc điện tự động. |  Đảm bảo công dụng khi xay tim (đưa tiết từ thất phải lên điều đình khí làm việc phổi, gửi máu từ thất trái lên tuần hoàn vành và tuần trả não, máu sẽ bị động trở về nhĩ khi dứt ép), không tồn tại biến chứng gãy xương sườn. |
6 | Khai thông con đường hô hấp (A -Airway). Nạn nhân nằm ngửa lưng trên nền cứng, đầu với cổ ở bốn thế ưỡn buổi tối đa, mặt quay về một bên. Tín đồ cấp cứu cần sử dụng tay mở miệng to nạn nhân, móc sạch sẽ đờm dãi cùng dị đồ dùng nếu rất có thể lấy được. | Làm mang đến đường hô hấp của nạn nhân được trực tiếp hướng, thông thoáng, thuận lợi cho thổi ngạt/hô hấp nhân tạo. |
7* | Thổi ngạt/Hô hấp nhân tạo (B - Breathing) Thổi ngạt mồm - miệng, xuất xắc miệng - mũi; thổi miệng - miệng tác dụng hơn. Người cấp cứu dùng một bàn tay - đặt cội bàn tay lên trán nàn nhân ấn ngửa áp ra output sau, đồng thời ngón trỏ với ngón chiếc bóp 2 lỗ mũi; Bàn tay thứ hai - những ngón tay vừa nâng hàm bên dưới của nàn nhân lên phía trên ra trước vừa mở miệng nạn nhân. Người cứu hít sâu áp ngay cạnh miệng bản thân vào miệng nạn nhân rồi thổi hết không khí dự trữ qua mồm vào phổi nạn nhân, kế tiếp thả ngón tay bóp mũi để không khí từ bỏ phổi nàn nhân thở ra ngoài. Tần số 10 - 12 lần/phút fan lớn (TE tuỳ theo tuổi, tần số tăng dần). Nếu gồm dụng cụ HH nhân tạo rất có thể úp mask bóp bóng tiếp đến khẩn trương để ống NKQ. Bóp theo tần số và chu kỳ luân hồi như thổi ngạt; rất tốt nối với mối cung cấp oxy giữ lượng 6 - 8 lít/phút. | Làm mang lại đường thở trên của nạn nhân được thẳng hướng Khí vào phổi được dễ dàng dàng Khí thoát ra được sau khi thổi (thở ra)  |
8 | Phối thích hợp ép tim với thổi ngạt: Hai rượu cồn tác xay tim cùng thổi ngạt buộc phải được tiến hành xen kẽ nhau một cách uyển chuyển theo các chu kỳ hồi sinh tim phổi. Một chu kỳ phục sinh tim phổi bao gồm 30 lần xay tim tiếp nối 2 lần thổi ngạt - dù là một giỏi hai tín đồ cấp cứu vãn - giả dụ 2 tín đồ cấp cứu thì một bạn ép tim cùng một tín đồ thổi ngạt; 2 fan quỳ phía 2 bên nạn nhân. | Đảm bảo hô hấp cùng tuần hoàn của nạn nhân đạt tới mức phù hợp. |
9 | Nhận định chứng trạng nạn nhân trong và sau khoản thời gian cấp cứu: Trong khi cung cấp cứu: sau mỗi nhịp ép tim chuẩn kỹ thuật sẽ yêu cầu bắt được hễ mạch bẹn hoặc cồn mạch cảnh; sau các lần thổi ngạt sẽ thấy lồng ngực nàn nhân nở vồng lên. Sau 60 giây đầu, chất vấn lại hô hấp cùng tuần trả của nàn nhân (bắt mạch, quan sát da/niêm mạc) Nếu không tồn tại mạch đập - thường xuyên cấp cứu. Nếu có mạch đập rõ, nàn nhân vẫn xong xuôi hô hấp - ngừng ép tim, liên tục thổi ngạt. Nếu mạch đập rõ cùng nạn nhân từ thở hiệu quả, ý thức tỉnh quay trở lại thì dứt ép tim-thổi ngạt, triển khai các y lệnh không giống (dùng thuốc) & theo dõi nàn nhân. Nếu thời hạn cấp cứu vớt tới 60 phút, tiểu đồng không teo lại, tim ko đập lại thì cho phép kết thúc cấp cứu vãn - nàn nhân tử vong. | Nhận biết công dụng của xay tim, thổi ngạt. Để quyết định tiếp tục thực hiện nghiền tim cùng thổi ngạt hay kết thúc cấp cứu. |
10 | Ghi hồ nước sơ: Tình trạng của nạn nhân trước, vào và sau khi ép tim. Thời gian thực hiện kỹ thuật Tên người thực hiện kỹ thuật | Là đại lý pháp lý |
Ghi chú: thực hiện không đúng bước*, ko đạt yêu mong kỹ thuật cung cấp cứu
Bảng kiểm thực hành cấp cứu thuở đầu ngừng tuần hoàn
TT | Nội dung | Mức độ | ||
Đạt | Không đạt | Ghi chú | ||
1 | Ngay nhanh chóng hô khổng lồ gọi fan tới cấp cứu khi gặp nạn nhân chấm dứt tuần hoàn. |
|
|
|
2 | Bắt đầu cấp cứu: ngay lập tức lập tức lúc không bắt được mạch cảnh/mạch bẹn. |
|
|
|
3 | Nhanh chóng đưa fan bệnh ra khỏi vùng nguy hiểm |
|
|
|
4 | Tư thế: đặt nạn nhân nằm ngửa trên nền cứng |
|
|
|
5 | Ép tim quanh đó lồng ngực |
|
|
|
6 | Khai thông đường hô hấp (A - Airway) |
|
|
|
7 | Thổi ngạt/Hô hấp tự tạo (B - Breathing) |
|
|
|
8 | Phối thích hợp ép tim và thổi ngạt: chu kỳ luân hồi 30 lần ép tim/2 lần thổi ngạt. |
|
|
|
9 | Nhận định tình trạng nạn nhân trong và sau khoản thời gian cấp cứu |
|
|
|
10 | Ghi hồ sơ |
|
|
|
Bảng kiểm reviews năng lực thực hành thực tế cấp cứu xong xuôi tuần trả cơ bản
TT | Nội dung | Mức độ đạt |
| |
Làm độc lập, không buộc phải sự cung ứng (2) | Làm được, cần có sự hỗ trợ (1) | Không làm cho hoặc có tác dụng sai (0) | ||
1 | Phát hiện sớm nạn nhân xong tuần hoàn |
|
|
|
2 | Thực hiện tác dụng kỹ thuật cấp cho cứu kết thúc TH; theo dõi, chăm sóc người bệnh sau thời điểm cấp cứu. |
|
|
|
3 | Thái độ khẩn trương, chủ yếu xác, phối hợp kết quả khi cấp cho cứu kết thúc TH. |
|
|
|
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bộ Y tế. Hướng dẫn thực hành 55 kỹ thuật điều dưỡng cơ bản tập 2, nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. 2010
Vũ Văn Đính (2008), “Ngừng tuần hoàn’’, Hồi sức cung cấp cứu, NXB Y học, Hà Nội, trang 169 - 189.
http://www.benhvien103.vn/vietnamese/bai-giang-chuyen-nganh/hoi-suc-capcuu/cap-cuungung-tuan-hoan-co-ban/1086.
http://benhvien108.vn/TinBai/1867/Nhung-thay-doi-trong-phac-do-cap-cuungung-tuanhoan-cua-Hiep-hoi-tim-mach-Hoa-Ki
http://bachmai.edu.vn, update cấp cứu dứt tuần trả (4.2017).
Nguyễn Thị Minh bao gồm và Vũ Thị Là (2019). Điều dưỡng đại lý tập 2, đơn vị xuất bạn dạng Y học, Hà Nội.
